Lại Sơn còn có tên gọi Hòn Sơn hay Hòn Sơn Rái, là một xã đảo thuộc huyện Kiên Hải, tỉnh Kiên Giang. Tiềm năng du lịch sinh thái biển nơi đây đang được khơi dậy, hướng đến trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần phát triển kinh tế - xã hội xã đảo Lại Sơn.
Khu du lịch Lại Sơn hay còn được gọi là Hòn Sơn Rái, đảo Hòn Sơn thuộc xã Lại Sơn, huyện đảo Kiên Hải, tỉnh Kiên Giang
Nằm ở vùng biển Tây Nam, trong vịnh Rạch Giá, giữa Hòn Tre và quần đảo Nam Du, xã đảo Lại Sơn ẩn chứa bao điều kỳ thú về đỉnh núi Ma Thiên Lãnh cao nhất Hòn Sơn, đỉnh Ông Rồng; những nơi tín ngưỡng dân gian như: Đình thần Nguyễn Trung Trực, Đình Nam Hải, Miếu Bà chúa Hòn, Dinh ông Nam Hải, Chùa Hải Sơn Tự, Thánh thất Liên Giao Hải Sơn, Phật lộ thiên với nhiều lễ hội mang nét văn hóa tâm linh, độc đáo, đặc trưng của vùng biển đảo.
Cùng với đó là cảnh quan thiên nhiên hoang sơ với núi rừng trùng điệp một màu xanh cây lá giữa bốn bề biển cả bao la dạt dào sóng nước. Những bãi biển đẹp như: bãi Nhà, bãi Xếp, bãi Bàng, bãi Bộ, bãi Bấc, bãi Giếng, bãi Thiên Tuế.
Còn nữa, nghề nuôi cá lồng bè trên biển, nghề truyền thống nước mắm Hòn Sơn và những sản phẩm hải sản tươi ngon…
Tất cả đã tạo cho Hòn Sơn tiềm năng du lịch sinh thái biển phong phú được du khách trong, ngoài nước biết đến là một điểm du lịch hấp dẫn trên bản đồ du lịch Kiên Giang và khu vực miền Tây Nam Bộ.
Du khách Nguyễn Diệu Hằng đến từ quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ bộc bạch: “Tôi được bạn bè nói nhiều về Hòn Sơn rất lý thú và khi ra tận đây mới thấy tuyệt vời. Trên tàu cao tốc từ Rạch Giá đến Hòn Sơn khoảng 1 giờ 30 phút là khoảng thời gian ngắm biển trời mênh mông, hít thở không khí trong lành.
Những ngày lưu lại đảo Hòn Sơn, tôi khám phá được câu chuyện kỳ thú về đỉnh núi Ma Thiên Lãnh và tên gọi Hòn Sơn hay Hòn Sơn Rái; trải nghiệm, tìm hiểu nghề nuôi cá lồng bè trên biển, nghề làm nước mắm Hòn; leo núi, tắm biển và thưởng thức hải sản tươi rói rất ngon… Đặc biệt, người dân trên đảo rất thân thiện và mến khách, nhà nghỉ phục vụ tận tình, chu đáo”.
Theo UBND xã Lại Sơn, trên địa bàn đảo hiện có 35 cơ sở lưu trú, với 333 phòng nghỉ phục vụ du khách. Năm 2018, Lại Sơn đón hơn 73.200 lượt du khách đến tham quan, du lịch, tăng trên 12.100 lượt khách so với năm 2017.
Ông Dương Đình Bắc, Bí thư Đảng ủy - Chủ tịch UBND xã Lại Sơn cho biết, trong 3 năm qua, khách du lịch đến với đảo Hòn Sơn năm sau luôn cao hơn năm trước và đây là tín hiệu đáng mừng. Vì trước đó, Hòn Sơn là đảo hoang sơ, cách xa đất liền và giao thông đi lại khó khăn nên du khách chưa biết nhiều.
Năm 2015, tiềm năng du lịch Hòn Sơn được đánh thức, góp phần đáng kể vào việc phát triển kinh tế - xã hội xã Lại Sơn và đang trở thành nguồn lực kinh tế chủ lực của địa phương, tạo điều kiện nội lực cho nhiều lĩnh vực ngành nghề khác cùng phát triển, giải quyết công ăn việc làm cho nhân dân. Cụ thể như: kinh doanh dịch vụ nhà nghỉ, ăn uống, du thuyền, lặn biển, cho du khách thuê xe, nuôi trồng thủy sản, phát triển nghề truyền thống…
Tổng giá trị thương mại, dịch vụ năm 2018 của xã Lại Sơn đạt hơn 75 tỷ đồng, vượt 15,6% kế hoạch, tăng 12% so với năm 2017. Đặc biệt, đảo Hòn Sơn ngày càng thay da, đổi thịt với hình hài, vóc dáng của một đô thị giữa biển trời Tây Nam của Tổ quốc; văn hóa - xã hội, trình độ dân trí, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng lên đáng kể.
Đầu năm 2018, UBND tỉnh Kiên Giang công bố quyết định công nhận Lại Sơn là khu du lịch địa phương càng tạo điều kiện thuận lợi cho Lại Sơn phát triển du lịch, nhất là mời gọi đầu tư, thu hút khách du lịch quốc tế.
UBND tỉnh giao cho Sở Du lịch Kiên Giang và huyện Kiên Hải quảng bá, giới thiệu, đẩy mạnh xúc tiến kêu gọi đầu tư, thu hút khách du lịch đến với Hòn Sơn; nghiên cứu, tham mưu cho tỉnh xem xét, quyết định về những cơ chế chính sách phù hợp, thúc đẩy du lịch phát triển bền vững theo đúng định hướng quy hoạch đã được phê duyệt; phối hợp với các đơn vị hữu quan và địa phương bảo vệ, giữ gìn và phát huy giá trị tài nguyên du lịch...
Bí thư Đảng ủy - Chủ tịch UBND xã Lại Sơn chia sẻ: Năm 2019, Lại Sơn phấn đấu đón từ 75.000 lượt du khách trở lên đến tham quan, du lịch, trải nghiệm; doanh thu dịch vụ du lịch đạt trên 65 tỷ đồng. Xã tranh thủ sự hỗ trợ của tỉnh, huyện đầu tư cơ sở hạ tầng, nhất là đẩy nhanh tiến độ xây dựng, thi công những công trình thiết yếu phục vụ phát triển du lịch như: hệ thống điện, hồ chứa nước, đường giao thông...
Xã kêu gọi và tạo điều kiện thông thoáng để các nhà đầu tư, doanh nghiệp đến đầu tư phát triển du lịch; vận động nhân dân đầu tư các dịch vụ phục vụ du lịch; phối hợp tập huấn mô hình du lịch gia đình (homestay), leo núi, câu cá, tắm biển…; thành lập nhóm hướng dẫn viên du lịch kết hợp đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, ngoại ngữ và cung cách giao tiếp, phục vụ khách du lịch cho gia đình tham gia làm du lịch cộng đồng.
Cùng với đó, xã cũng nâng cao chất lượng hoạt động văn hóa lễ hội truyền thống trên địa bàn để khai thác du lịch; tập trung tuyên truyền quảng bá, xây dựng thương hiệu du lịch đảo Hòn Sơn; bảo vệ, gìn giữ tài nguyên du lịch và môi trường sinh thái; quản lý, kiểm soát chặt chẽ giá cả dịch vụ, bảo đảm an ninh, trật tự xã hội, an toàn cho du khách khi đến đảo.
