Trước nguy cơ mai một, thất truyền bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh bởi sự phát triển của khoa học công nghệ, các loại hình văn hóa hiện đại. Bên cạnh đó, nguồn lực dành cho công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số còn hạn chế. Những nghệ nhân được xem là báu vật sống của các loại hình di sản văn hóa truyền thống tuổi ngày càng cao, già yếu, thậm chí nhiều nghệ nhân đã qua đời mà chưa kịp trao truyền cho lớp trẻ vốn văn hóa truyền thống của dân tộc do mình nắm giữ.

 

Xuất phát từ bất cập, hạn chế nêu trên đã có nhiều giải pháp bảo tồn văn hóa được triển khai thực hiện, góp phần lan tỏa tình yêu quê hương đất nước, bản sắc văn hóa các dân tộc, trong đó bảo tồn văn hóa qua các tác phẩm nghệ thuật là một ví dụ điển hình. “Để có được những tác phẩm như: Che la la (chất liệu dân ca dân tộc Hà Nhì), Tiếng sáo mẫu tử (chất liệu dân ca dân tộc Lự)... thì ngoài việc đi biểu diễn, thâm nhập thực tế tại cơ sở, chúng tôi thường có những chuyến công tác cả tháng để nghiên cứu, sưu tầm những loại nhạc cụ, những bài dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dòng họ, tộc người trên địa bàn. Từ đó, nghiên cứu, chắt lọc và sáng tác ra những tác phẩm nghệ thuật trên cơ sở các chất liệu được thâm nhập từ thực tế” - nhạc sỹ Minh Cừ, hội viên Hội Nhạc sỹ Việt Nam, đang công tác tại Trung tâm Văn hóa, Nghệ thuật tỉnh tâm sự.

 

 

Tiết mục múa chất liệu dân tộc Hà Nhì (Đoàn huyện Mường Tè) tham gia Hội diễn Nghệ thuật quần chúng các đội văn nghệ mạnh, tiêu biểu năm 2022

 

Cùng với Minh Cừ còn có rất nhiều nghệ sỹ đã bảo tồn, giới thiệu bản sắc văn hóa của dân tộc mình nói riêng, các dân tộc thiểu số trên địa bàn nói chung thông qua những tác phẩm múa mang đậm bản sắc văn hóa, huyền tích lịch sử và đạt giải cao tại các liên hoan nghệ thuật quần chúng, nghệ thuật chuyên nghiệp được tổ chức hàng năm. Nổi bật như: biên đạo múa Cà Thắm với các tác phẩm múa “Mùa bông bản Lự”, “Vũ điệu về nguồn” (chất liệu dân tộc Si La), “Tùi ngụ đài (Rơi đài - chất liệu dân tộc Dao)”. Biên đạo múa Pờ Nhù Nu với các tác phẩm: “Khoe khăn” - chất liệu dân tộc Giáy, “Mùa thay lá” - dân tộc La Hủ, “Lạc vườn đào” - dân tộc Mông, “Tiếng vọng Là Khư” - dân tộc Hà Nhì... Càng ý nghĩa hơn khi những tác phẩm này giúp khơi dậy tình yêu văn hóa, ý thức bảo tồn bản sắc văn hóa của chính cộng đồng các dân tộc.

 

Anh Giàng A Lình - Trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Mường Tè cho biết: “Các tác phẩm múa từ nghệ thuật chuyên nghiệp nhưng được chắt lọc từ bản sắc của đồng bào dân tộc thiểu số như: “Mùa thay lá, “Tiếng vọng Là Khư”... đã giúp cho cộng đồng La Hủ, Hà Nhì ở Lai Châu hiểu hơn về văn hóa của dân tộc mình. Bà con thích lắm, tự hào lắm. Giờ đây, các bản có người La Hủ, Hà Nhì sinh sống thường xuyên tập múa bài này để biểu diễn vào những dịp lễ, tết, hội của bản, cũng như tham gia các cuộc liên hoan, hội thi, hội diễn cấp huyện, cấp tỉnh được tổ chức hàng năm”.

 

Một lần được tham gia chương trình lưu diễn của Đội nghệ thuật thuộc Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh tại xã Nậm Tăm (huyện Sìn Hồ), chúng tôi cảm nhận rõ hơn niềm vui, sự tự hào của mỗi người dân nơi đây khi được tận mắt chứng kiến những tác phẩm nghệ thuật là bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Anh Tao Văn Pèng ở bản Nậm Ngập (xã Nậm Tăm, huyện Sìn Hồ) phấn khởi nói: “Tôi thấy chương trình nghệ thuật đêm nay rất hay, đặc biệt là tiết mục “Mùa bông bản Lự” đúng là bản sắc của người Lự mình rồi, rất hay, rất đặc sắc khiến tôi cảm thấy tự hào về bản sắc văn hóa của dân tộc mình lắm. Tôi sẽ về tuyên truyền bà con phải giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc cho con cháu mai sau”.

 

Được biết, hàng năm cùng với xây dựng các chương trình nghệ thuật mới, Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh duy trì biểu diễn trên 80 buổi tại cơ sở, trong đó có trên 60 buổi thuộc các xã, bản vùng cao, khu vực biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số với những tác phẩm đoạt huy chương vàng, bạc, đồng cấp khu vực và toàn quốc. Quan trọng hơn, quá trình biểu diễn này góp phần đưa bản sắc của chính đồng bào quay trở lại phục vụ đồng bào với những gam màu tươi mới, giúp bà con thêm yêu, trân quý và từ đó hình thành lòng tự tôn, ý thức gìn giữ, bảo tồn bản sắc của chính dân tộc mình.

 

Chiến Hữu