Du lịch ẩm thực đang là một xu hướng lớn trên thế giới. Huế tự hào với nền ẩm thực phong phú, đa dạng, nhưng để ẩm thực trở thành lợi thế cạnh tranh thu hút khách thì còn nhiều việc cần làm.
Cơm, bún hến là những món ăn gây thương nhớ cho biết bao du khách
Ẩm thực có sức hút với du khách
Vừa qua, thông tin Đà Nẵng công bố chuỗi sự kiện ẩm thực “Hành trình ẩm thực Việt”, quảng bá ẩm thực Việt Nam đến với du khách trong nước và quốc tế làm nhiều người quan tâm. Đây là sự kiện mở đầu cho chuỗi hoạt động trong năm 2024 để thực hiện kế hoạch phát triển ẩm thực thành sản phẩm du lịch đặc sắc trên địa bàn TP. Đà Nẵng giai đoạn 2023 - 2030. Mong muốn của địa phương bạn là đưa ẩm thực thành chuỗi sự kiện phục vụ du khách, tạo lợi thế để thu hút khách du lịch và trên thực tế, du khách rất ủng hộ xu hướng này.
Chuyện của Đà Nẵng rất gần với câu chuyện du lịch của Huế. Không đặt ra phép so sánh bởi cả Đà Nẵng và Huế đều đang góp phần lan tỏa văn hóa ẩm thực Việt. Song, trên thực tế, Huế có nhiều lợi thế về ẩm thực đã được công nhận. Năm 2023, trong “Hành trình tìm kiếm giá trị Văn hóa Ẩm thực tiêu biểu Việt Nam”, Thừa Thiên Huế là địa phương duy nhất được vinh danh 6 món ăn (Bún bò Huế, chè bột lọc bọc heo quay, cơm hến, bánh lọc, vả trộn hoa màu chay, cơm hấp lá sen chay) trong 121 món ẩm thực tiêu biểu của 3 miền. Trong top 10 kỷ lục châu Á năm 2023, Thừa Thiên Huế có 2 kỷ lục được xác lập kỷ lục châu Á là món ăn đặc sản cơm hến và 1 đặc sản quà tặng mè xửng.
Ẩm thực Huế không chỉ là niềm tự hào của người Huế mà còn được lòng du khách gần xa. Thảo Nguyên, du khách đến từ Quảng Nam chia sẻ: “Thật lòng, đồ ăn Huế không chỉ rẻ mà còn ngon, phong phú, đa dạng ăn mãi không hết món. Mỗi vùng miền có những nền ẩm thực khác nhau, nhưng ẩm thực Huế có lẽ là nổi bật nhất”.
Tài nguyên ẩm thực Huế là một trong những lợi thế cạnh tranh bậc nhất về du lịch của vùng đất Cố đô. Trong số gần 3.000 món ăn của cả nước thì ẩm thực Huế đã chiếm hơn 65%, với hai dòng ẩm thực chủ đạo là ẩm thực cung đình và ẩm thực dân gian. Ông Vũ Hoài Phương, Phó Chủ tịch Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Huế cho rằng, chính sự đa dạng của nguồn nguyên, vật liệu, từ dân dã cho tới sơn hào hải vị và đôi bàn tay của các nghệ nhân, đầu bếp, người làm ẩm thực, từ bình dân cho tới quý tộc thượng lưu, cung đình đã nâng tầm văn hóa ẩm thực Huế lên một đẳng cấp vượt trội.
Lợi thế là vậy, nhưng việc khai thác lợi thế để đưa vào làm du lịch vẫn còn hạn chế, chưa xứng với tiềm năng. Một du khách cho rằng, ẩm thực Huế có sức hút với du khách, nhưng trong hàng ngàn món ăn của Huế, số lượng món ăn mà khách biết đến vẫn còn rất giới hạn, ngoại trừ những món đã phổ biến như: Bún bò Huế, cơm, bún hến, bánh bèo, nậm, lọc… Phải làm sao có những chương trình định kỳ, để hằng năm họ lại đến Huế thưởng thức thêm nhiều món ngon mà chuyến du lịch trước đó họ chưa được thử.
Khai thác lợi thế
Thời gian qua, đã có một số doanh nghiệp khai thác yếu tố ẩm thực vào làm du lịch, nhưng chủ yếu chỉ xem ẩm thực là một phần được tích hợp của chuyến đi. Một số ít tour khai thác ẩm thực theo yêu cầu của du khách chỉ dừng ở mức độ giới thiệu cơ bản một số món ăn đặc sản, truyền thống. Vì chưa xác định đúng loại hình nên đầu tư manh mún, thiếu cơ sở vật chất để phục vụ những đoàn lớn, nhân sự hướng dẫn nấu ăn thiếu chuyên nghiệp cả nghề lẫn tiếng, món ăn Huế có khi chỉ duy trì tên gọi nhưng nguyên liệu và cách chế biến không còn nguyên bản…
Hiện nay, chính quyền địa phương và ngành du lịch đang rất quan tâm phát triển du lịch, gắn với lợi thế ẩm thực. Tuy nhiên, ngành du lịch cần nghiên cứu đưa ẩm thực thành một loại hình du lịch như các điểm đến trên thế giới đang thực hiện. Bên cạnh đó, có thể nâng tầm ẩm thực Huế thành chương trình đinh trong các kỳ festival hoặc tổ chức những festival chuyên đề về ẩm thực. Các festival này có thể hội tụ ẩm thực 3 miền, ẩm thực quốc tế, qua đó giao lưu ẩm thực và tạo sự khác biệt của ẩm thực Huế.
Chính quyền địa phương và ngành du lịch tỉnh cần nghiên cứu sắp xếp, tổ chức các khu phố ẩm thực, tạo ra những không gian ẩm thực mang dấu ấn Cố đô. Huế đã có những phố đêm, ở đó có thể xem xét hình thành những gian hàng ẩm thực được quy hoạch bài bản, đẹp mắt để tạo không gian trải nghiệm và thưởng thức ẩm thực cho Huế.
Ông Lê Tân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam cho rằng, tài nguyên ẩm thực Huế rất lớn và cần gắn với phát triển du lịch. Để làm được điều đó, tỉnh cần có những chủ trương đầu tư cho lĩnh vực này, với những cơ chế kích cầu du lịch và cơ chế để phát huy vai trò các nghệ nhân ẩm thực tham gia. “Ngành du lịch có thể làm các famtrip (một kiểu du lịch nhằm tìm hiểu, làm quen và tiếp thị) một cách bài bản để khách đến tham quan, mua sắm ở các chợ như Đông Ba với lộ trình bài bản, không chỉ là mua sắm mà còn gắn với những câu chuyện từ đó. Bên cạnh đó, cần đầu tư các food tour chuyên nghiệp, tránh kiểu mạnh ai nấy làm”, ông Tân gợi ý.
Sự đa dạng của ẩm thực Huế là điều quá rõ. Đó có thể là một cơ sở để ngành du lịch, các cơ quan, đơn vị xây dựng những chương trình, đề án lớn gắn với 4 mùa ẩm thực. Giám đốc Sở Du lịch Nguyễn Văn Phúc cho biết, sắp tới, ngành sẽ tiếp tục có thêm nhiều hoạt động để khai thác và nâng tầm ẩm thực Huế gắn với các hoạt động du lịch một cách bài bản hơn.
Bài, ảnh: Hữu Phúc
