Lễ hội Tây Thiên là một trong những lễ hội lớn của Tam Đảo nói riêng và Vĩnh Phúc nói chung, được tổ chức vào ngày Rằm tháng 2 âm lịch hằng năm. Năm 2023, dịch Covid-19 được kiểm soát, lễ hội được tổ chức cả phần lễ và phần hội, khai mạc vào ngày 06/3 (tức ngày 15/2 âm lịch), diễn ra trong 3 ngày với nhiều điểm mới hấp dẫn, đặc sắc.
Sau 2 năm ảnh hưởng bởi dịch Covid - 19, năm 2023, Lễ hội Tây Thiên tổ chức cả phần lễ và hội với nhiều điểm mới, hấp dẫn. Ảnh: Trường Khanh
Trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Tam Đảo Vũ Huy Cường cho biết: Theo lịch sử, ngày 15/2 âm lịch là ngày giỗ của Quốc Mẫu Tây Thiên Lăng Thị Tiêu - Chính vương phi của Hùng Chiêu Vương thứ VII.
Do vậy, đúng ngày này hằng năm, nhân dân trong vùng tổ chức lễ dâng hương để tưởng nhớ công ơn và tri ân công đức của Quốc Mẫu - người có công giúp Vua Hùng đánh đuổi giặc ngoại xâm và dạy nhân dân làm ăn sinh sống trong buổi đầu dựng nước của dân tộc.
Năm nay, khi dịch Covid-19 được kiểm soát, Ban tổ chức đã quyết định tổ chức lễ hội với đầy đủ các nghi thức, bao gồm cả phần lễ và phần hội. Điều đặc biệt hơn cả là năm 2022, Khu du lịch Tam Đảo được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Khu du lịch Quốc gia.
Bởi vậy, việc tổ chức lễ hội Tây Thiên không chỉ nhằm mục tiêu giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, thực hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, phát huy giá trị văn hóa truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc mà còn mang ý nghĩa quảng bá bình ảnh du lịch Tam Đảo nói riêng và Vĩnh Phúc nói chung tới bạn bè trong nước và quốc tế.
So với mọi năm, phần lễ không có nhiều thay đổi, Ban Tổ chức lễ hội vẫn thực hiện đầy đủ các nghi thức gồm: Lễ Cáo được tổ chức ở đền Thượng và chùa Thượng Tây Thiên; lễ rước kiệu từ đền Mẫu Sinh đến đền Thỏng; lễ dâng hương và lễ tạ. Lễ vật dâng Quốc Mẫu Tây Thiên đã được Ban Tổ chức phân công chuẩn bị đầy đủ là những sản vật đặc trưng của của núi rừng Tây Thiên để dâng lên Mẫu.
Điểm khác biệt trong mùa lễ hội Tây Thiên Xuân Quý Mão 2023 tập trung chủ yếu vào phần hội với nhiều nét mới và đặc sắc. Theo đó, lễ hội Tây Thiên sẽ tổ chức chuỗi hoạt động gồm: Trưng bày triển lãm chuyên đề “Tây Thiên một cõi thiêng”; Hội chợ thương mại - du lịch với các gian hàng giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP và ẩm thực của đồng bào các dân tộc tronng tỉnh; Liên hoan hát chầu văn toàn tỉnh gắn với thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tây Thiên; tổ chức giải bóng chuyền, vật dân tộc, các trò chơi kéo co, cờ tướng, nhảy bao bố, hội thi làm bánh chưng, bánh giầy, nấu cơm; hội trại văn hóa các xã, thị trấn, cơ quan đơn vị của huyện Tam Đảo; giao lưu hội diễn văn hóa - văn nghệ, trình diễn tái hiện một số phong tục tập quán của đồng bào dân tộc Sán Dìu vùng núi Tam Đảo.
Ngoài các hoạt động triển lãm nghệ thuật, liên hoan hát chầu văn, hội chợ thương mại do Sở VHTTDL, Sở Công thương phụ trách, huyện Tam Đảo còn mời 13 câu lạc bộ hát Soọng Cô của các tỉnh Tuyên Quang, Bắc Giang, Thái Nguyên, Quảng Ninh về giao lưu, biểu diễn phục vụ người dân, du khách.
Cùng với đó, Tỉnh Đoàn cũng chủ trì tổ chức hội trại văn hóa các huyện, thành phố trong tỉnh cùng nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao đặc sắc phục vụ người dân, du khách.
Chủ tịch Hội LHPN huyện Tam Đảo Hoàng Bích Ngọc cho biết: Năm nay, Hội LHPN huyện được giao chủ trì tổ chức hội thi gói bánh chưng, bánh giầy, bánh gio và thi nấu cơm; đồng thời, phối hợp với Đảng ủy, UBND các xã, thị trấn tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ tại lễ hội Tây Thiên.
Thời gian qua, các cấp hội phụ nữ trên địa bàn huyện đã tuyên truyền, phổ biến đến toàn thể hội viên về ý nghĩa lễ hội Tây Thiên, vai trò của hội phụ nữ trong gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc huyện Tam Đảo thông qua văn hóa ẩm thực, làn điệu Soọng Cô đặc trưng của đồng bào dân tộc Sán Dìu.
Đến nay, hội đã lựa chọn lực lượng tham gia các đội thi gói bánh, thi nấu cơm cũng như lựa chọn những đội xuất sắc nhất tham gia giao lưu văn nghệ. Những hoạt động này góp phần quảng bá nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc huyện Tam Đảo nói riêng, du lịch Vĩnh Phúc nói chung và tạo không khí vui tươi, phấn khởi cho người dân, du khách khi tham gia lễ hội Tây Thiên.
Đến nay, công tác chuẩn bị cho lễ hội Tây Thiên Xuân Quý Mão 2023 đã cơ bản hoàn thành. Các cơ quan, đơn vị, phòng, ban liên quan đã chuẩn bị kỹ lưỡng về khánh tiết, cơ sở vật chất, nhân lực phục vụ cho các địa điểm tổ chức các phần lễ đảm bảo đúng quy định, phù hợp với thuần phong mỹ tục và truyền thống văn hóa đặc trưng của dân tộc.
Cùng với thực hiện tốt công tác vệ sinh môi trường, cảnh quan, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn vệ sinh thực phẩm, huyện Tam Đảo cũng xây dựng các phương án đảm bảo an toàn giao thông, phòng, chống cháy nổ khi lượng khách về dự lễ hội đông.
Với sự chuẩn bị chu đáo, công phu của Ban Tổ chức lễ hội, sự tham gia của các đoàn viên, hội viên và nhân dân địa phương, du khách, lễ hội Tây Thiên Xuân Quý Mão 2023 sẽ thành công tốt đẹp, góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng du khách bốn phương về hình ảnh Tây Thiên, Tam Đảo, Vĩnh Phúc giàu truyền thống văn hóa, văn minh và mến khách.
Phương Loan